M5 - Bolhoop

Messier 5 is een bolvormige sterrenhoop in het sterrenbeeld Slang (Serpens).
Met zijn dertien miljard jaar is dit één van de oudste bolvormige sterrenhopen die we tot op heden kennen. M5 bestaat uit ruim een half miljoen sterren die verspreid zijn over 130 lichtjaar. 

Algemeen:
Object: Messier 5 (M5, NGC 5904)
Naam: Bolvormige sterrenhoop, Bolhoop
Sterrenbeeld: Slang (Serpens)
Magnitude: 5,95
Schijnbare afmeting: 23' (boogminuten)
Afstand: 24500 lichtjaar
Coördinaten:
• RA: 15h 18m 33s
• DEC: +02° 04' 52"

Een bolvormige sterhoop (of bolhoop) is een bolvormige groep sterren die rond een sterrenstelsel draait (zoals een satelliet). Bolhopen bevinden zich zo in de halo, uit het vlak, van de Melkweg (of ander sterrenstelsel).
Bolhopen hangen goed aaneen door zwaartekracht – vandaar hun typische bolvorm – en zijn zeer compact in de buurt van hun kern.

M5 is een enigszins ovale bolhoop met een diameter van 165 lichtjaar en is daarmee een van de grotere bolhopen bekend. Het zwaartekrachtsveld van M5 overheerst die van de Melkweg over een gebied van 200 lichtjaar van het centrum van de sterrenhoop. Sterren die zich buiten dit gebied bevinden worden door het zwaartekrachtsveld van de Melkweg losgetrokken van de invloed van M5.

De vijf helderste sterren hebben een schijnbare magnitude van 11,5. Een honderdtal andere zijn helderder dan 13,2. Van 105 sterren in M5 is bekend dat zij veranderlijk in helderheid zijn waarvan minstens 97 zg. RR Lyrae sterren zijn. RR Lyrae sterren zijn verwant aan Cepheïden en kunnen, doordat de relatie tussen hun lichtkracht en hun periode goed bekend is, gebruikt worden om afstanden te bepalen in het heelal. Een van de veranderlijke sterren is een dwergnova. 

Hoe waar te nemen:
Messier 5 bevindt zich in het sterrenbeeld Slang (Serpens), in het deel Serpens Caput (Kop van de Slang): zie mapjes onderaan.
Deze bolvormige sterrenhoop moet weinig onderdoen voor de bekende bolhoop M13 in het sterrenbeeld Hercules. 
Onder extreem goede omstandigheden is M5 net met het blote oog te zien. Met een grote verrekijker (7x50 of 10x50) of kleine telescoop is het goed te zien als een vaag vlekje. Individuele sterren zijn te zien met een telescoop met een diameter van minimaal 10 cm. 

Foto-opnames:
Opname bovenaan (en eerste hieronder) werd met de Officina Stellare ProRC 700 telescoop en FLI PL16803 camera van Telescope Live vanuit IC Astronomy Observatory in Oria, Spanje gemaakt. 
Totale belichtingstijd 170 minuten. LRGB 2 subs van 600s en 4:5:4:5 subs van 300s.

Processing met Astro Pixel Processor, Photoshop CC met AstroPanel V4.2, Astronomy Tools, Topaz Sharpen AI en Denoise Projects 3 plug-ins.