Rho Ophiuchi

Rho Ophiuchi cloud complex - nevelcomplex

Rho Ophiuchi:

Het Rho Ophiuchi-nevelcomplex is een gigantische moleculaire wolk, die voor een deel bestaat uit geïoniseerd waterstof en donker stof. Het dankt zijn naam aan het meervoudige sterrenstelsel die de regio waarin het zich bevindt domineert, ρ Ophiuchi.

De Rho Ophiuchi-regio is één van de mooiste en meest kleurrijke gebieden aan de nachtelijke hemel en dan ook een favoriet object voor sterrenkijkers en astro-imagers. Het bevindt zich in de directe nabijheid van de kern van de Melkweg, op de grens tussen de sterrenbeelden Schorpioen (Scorpius) en Slangendrager (Ophiuchus).

Dit fotogenieke gebied bestaat uit vele interessante deepsky-objecten: emissienevels, blauwe reflectienevels, lange donkere (nevel)banen, enkele bolvormige sterrenhopen en (uiteraard) het meervoudige sterrenstelsel Rho Ophiuchi.

Algemeen:

Object: ρ Ophiuchi
Naam: Rho Ophiuchi
Sterrenbeeld: Ophiuchus (Slangendrager)
Magnitude: 4,63
Spectraal type: B2/3V + B2V
Afstand: 360 lichtjaar
Coördinaten:
• RA: 16h 25m 35s
• DEC: -23° 26' 50"

Het Rho Ophiuchi-wolkencomplex is een nevel van gas en stof, waarin het Rho Ophiuchi-sterrensysteem is ingebed. Het is één van de gemakkelijkste, dichtstbijzijnde stervormingsgebieden om waar te nemen op ongeveer 460 lichtjaar afstand.

Dit complex beslaat een gebied van 4,5° × 6,5° (graden) aan de hemel en behoort tot de "Schorpioen-Centaur"-associatie (OB-associatie), dat aan de oorsprong ligt van de initiële compressie van de moleculaire wolk, die de stervormingsprocessen erin heeft gegenereerd.
Het bestaat uit twee grote gebieden van dichtgepakt gas en stof. Het eerste bevat een stervormende wolk (LDN 1688) en twee filamenten (LDN 1709 en LDN 1755), terwijl de tweede een stervormingsgebied (LDN 1689) en een filament (LDN 1712–LDN 1729) heeft.
De grote donkere "uitbreidingen" van het complex worden ook "Dark River clouds" (of Rho Ophiuchi Streamers) genoemd en worden geïdentificeerd als Barnard 44 en 45.
Sommige structuren binnen het complex lijken het resultaat te zijn van een schokfront dat door de nevel gaat uit de richting van de naburige Sco OB2 vereniging.

Het centrale stersysteem, bekend als Rho Ophiuchi AB (zie ook opname onderaan), heeft een schijnbare magnitude van 4,63 en bevindt zich op ongeveer 360 lichtjaar afstand. Het bestaat uit ten minste twee blauwgekleurde subreuzen of hoofdreekssterren, respectievelijk aangeduid als Rho Ophiuchi A en B. Rho Ophiuchi AB is een visuele dubbelster en de twee sterren doen er ongeveer 2400 jaar over om een baan om de aarde te voltooien.

De andere sterren in het systeem staan iets verder weg. HIP 80474 ligt op 2,5 boogminuten afstand en staat bekend als Rho Ophiuchi C. HIP 80461 ligt op 2,82 boogminuten afstand en staat bekend als Rho Ophiuchi DE. Sterren C en D zijn beide hoofdreeks-sterren van het B-type, en D zelf is weer een dubbelster met een omlooptijd van ongeveer 680 jaar.

Naast het Rho Ophiuchi nevelcomplex vinden we in deze opname ook oa.:

1) Antares
De heldere, gele ster in deze opname is Antares, één van de helderste sterren aan de hemel, die in het voorjaar op het noordelijk halfrond opkomt in het oosten en de hele zomer kan worden waargenomen. Helaas komt Antares (en Rho Ophiuchi dan ook) in België niet hoog boven de horizon uit.

2) Messier 4 (M4): bolvormige sterrenhoop

3) Sharpless 9 (Sh2-9): een gecombineerde reflectie- en emissienevel

4) Messier 80 (M80): bolvormige sterrenhoop

Hoe waar te nemen:

Rho Ophiuchi is gemakkelijk te vinden op de rand van het sterrenbeeld Slangendrager (Ophiuchus) en Schorpioen (Scorpius).

Rho Ophiuchi bevindt zich drie graden ten noorden van Antares, aan de zuidgrens van het sterrenbeeld Slangendrager (Ophiuchus).

Deze moleculaire wolk is gecentreerd op de sterren ρ Ophiuchi en Antares en bevindt zich dan ook op het zuidelijk hemelhalfrond, met een gemiddelde declinatie van 24 ° Z.

Dit maakt observatie moeilijker voor waarnemers die zich op noordelijke breedtegraden bevinden, zoals bv. vanuit België. De beste maanden zijn juni en juli om het vanuit Belgie te kunnen waarnemen...

Volgende mapjes tonen het sterrenbeeld Schorpioen en de locatie van de bovenstaande opname van het Rho Ophiuchi nevelcomplex in dit sterrenbeeld.

Hieronder vind je ook een foto van de Melkweg, gemaakt toen ik in september 2018 op reis was in Namibië (Fish River-canyon). Het is een single shot opname, gemaakt met een Canon 700D en Samyang 16mm/F2 lens (15s bij ISO3200). Antares en Rho Ophiuchi waren dicht bij de horizon, maar nog steeds duidelijk zichtbaar.

Opnames:

Bovenstaande afbeelding (en plate solved met Astrobin hieronder) werd gerealiseerd met een Takahashi FSQ-106ED-refractor en FLI PL16803 CCD-camera van Telescope Live in Heaven's Mirror Observatory, Australië.

Totale belichtingstijd 360 minuten. LRGB 12:8:8:8 in subframes van 600s met elke filter.

De tweede RGB-image werd met een Nikon 200 F/2 en FLI ML16200 camera van Telescope Live in El Sauce Observatory, Chili gemaakt.

Totale belichtingstijd 275 minuten. RGB 18:18:19 in subs van 300s met elke kleurenfilter.

De derde detail-opname toont het meervoudige sterrensysteem Rho Ophiuchi, gerealiseerd met de Planewave CDK24 telescoop en FLI PL09000 camera van Telescope Live in El Sauce Observatory, Chili.

Totale belichtingstijd 200 minuten. LRGB 6:8:4:2 in subs van 600s met elke filter.

Processing met AstroPixelProcessor en Photoshop CC met AstroPanel 4.2, Astronomy Tools, Topaz Sharpen AI en Franzis Denoise Projects 3 plug-ins.