M81

Bodestelsel in Grote Beer
Bode Galaxy in Ursa Major

M81 - Bodestelsel

M81 (Bodestelsel) behoort tot een cluster van sterrenstelsels dat zich in het sterrenbeeld Grote Beer (Ursa Major) bevindt. M81 is een spiraalstelsel dat we bekijken vanuit bovenaanzicht. 
Het Bodestelsel bevindt zich op een afstand van 12 miljoen lichtjaar van de Aarde.

Algemeen:

Object: Messier 81 (M81, NGC 3031)
Naam: Bodestelsel (Bode Galaxy)
Sterrenbeeld: Ursa Major (Boogschutter)
Magnitude: 6,94
Schijnbare afmeting: 26,9' x 14,1 (boogminuten)
Afstand: 12 miljoen lichtjaar
Coördinaten:
RA: 09h 55m 33,2s
DEC: +69° 3' 55"

Het Bodestelsel ofwel M81 (Messier 81 / NGC 3031) is een spiraalvormig sterrenstelsel in het sterrenbeeld Grote Beer (Ursa Major).

Het is het helderste lid van de M81-groep waartoe ook Messier 82, NGC 2976, NGC 3077, NGC 2366 en IC 2574 behoren. Deze cluster van sterrenstelsels is één van de meest nabijgelegen clusters tot de Lokale Groep, waartoe onze Melkweg behoort.

M81 heeft een absolute magnitude van -20,8 en bevindt zich op een afstand van 12 miljoen lichtjaar. M81 werd in 1774 ontdekt door Johann Elert Bode die het beschreef als een "nevelachtige vlek". 

Zowel M81 alsook M82 zijn spiraalvormige sterrenstelsels maar M81 bekijken we vanaf de aarde vanuit bovenaanzicht. Enkele tientallen miljoenen jaren geleden kwam de grotere, en tienmaal massievere, M81 dichtbij zijn kleinere buur welke een massale starburst veroorzaakte in M82. Beide sterrenstelsels zijn verbonden met een waterstofbrug, waarschijnlijk ook een gevolg van de dichte nadering. Vandaag de dag bevinden beide stelsels zich op een afstand van 'slechts' 150000 lichtjaar van elkaar.
M81 is een sterrenstelsel van het type Sb, gelijkend aan onze Melkweg en heeft een diameter van ongeveer 96000 lichtjaar. Dit prachtige sterrenstelsel bevindt zich op een afstand van ongeveer 12 miljoen lichtjaar van de Aarde. Op gedetailleerde foto's van het stelsel is een compacte kern te zien en twee spiraalarmen met daarin grote gebieden waar massale stervorming plaatsvindt. 

De breedbeeld opname onderdaan toont M81 en M82 in een omgeving van gas en stof, wat geïntegreerde fluxnevel of IFN (integrated flux nebula) wordt genoemd.

Geïntegreerde fluxnevels zijn een relatief recent geïdentificeerd astronomisch fenomeen. In tegenstelling tot de typische en bekende gasnevels in het vlak van het Melkwegstelsel, bevinden IFN's zich buiten de hoofdschijf van het Melkwegstelsel.

De term werd bedacht door Steve Mandel, die ze definieerde als "nevels op hoge galactische breedtegraden die niet worden verlicht door één enkele ster (zoals de meeste nevels in het vlak van de Melkweg) maar door de energie van de geïntegreerde flux van alle sterren in de Melkweg. Deze nevelwolken, een belangrijk onderdeel van het interstellaire medium, zijn samengesteld uit stofdeeltjes, waterstof en koolmonoxide en andere elementen".
Ze zijn vooral prominent aanwezig in de richting van zowel de noordelijke als de zuidelijke hemelpool (zie ook Poolster - Polaris).

In 1993 werd in M81 een supernova waargenomen die een maximale helderheid van magnitude 10,5 bereikte.

In 2007 werd een zogenaamde fast radio burst (FRB's) waargenomen in M81. Deze FRB kreeg de naam FRB 20200120E. Wetenschappers kunnen dit fenomeen in deze omgeving niet verklaren, omdat FRB's doorgaans waargenomen worden bij jonge kosmische objecten, terwijl deze FRB's waargenomen worden bij oudere objecten. Door middel van de Canada Hydrogen Intensity Mapping Experiment-telescoop kon ook de locatie van deze FRB redelijk bepaald worden.

Hoe waar te nemen:

het Bodestelsel M81 bevindt zich in het noordelijke deel van het sterrenbeeld Ursa Major (Grote Beer): zie mapjes voor de juiste locatie onderaan.

Onder uitstekende omstandigheden (goede seeing, geen lichtvervuiling, maanloze nacht,...) is het net mogelijk om het sterrenstelsel Messier 81 met het blote oog al op te sporen.
Dit sterrenstelsel wordt dikwijls samen met Messier 82 waargenomen (zie ook opname onderaan. In een kleine telescoop of verrekijker lijkt Messier 81 op een heldere, ovale nevel die sterk contrasteert met de sigaar-achtige vorm van Messier 82. Om de spiraalarmen van M81 waar te nemen, heeft men een grote telescoop nodig en een donkere hemel. 

Foto-opnames:

Opname bovenaan is een combinatie van 15 campagnes met telkens 1 minuut belichting met LRGB filters met de Slooh Planewave CDK20 telescoop (20") vanuit Mt Teide in Tenerife.

Kaartje onderaan toont waar je M81 kan vinden.

Processing met AstroPixelProcessor (APP), GIMP en Topaz Denoise.

De breedbeeld opname van M81 en M82 werd gerealiseerd met de Takahashi FSA-106ED refractor en FLI PL16803 camera van Telescope Live in IC Astronomy Observatory, Oria, Spanje. FOV: 324' x 324' (4,74"/px)

Totale belichtingstijd 130 minuten.
LRGB: 4:2:3:4 sub-frames van 600s. 

Processing met PixInsight (& AutoIntegrate script), Photoshop CC met AstroPanel Pro, Astronomy Tools, Topaz Sharpen AI en NoiseXTerminator plug-ins. 

© Copyright 2022 Nachthemel.be - All Rights Reserved

Created with ‌

HTML Builder