Polaris - Poolster

Alpha Ursae Minoris

Mobirise

Polaris, de Poolster

Polaris of de Poolster (alpha Ursae Minoris) is de helderste ster in het sterrenbeeld Kleine Beer (Ursa Minor).

De naam Polaris en Poolster dankt de ster aan het feit dat ze tegenwoordig ongeveer op de plaats van de noordelijke hemelpool staat.

Door de precessie-beweging van de Aarde beschrijft de poolas in ongeveer 25770 jaar een cirkel waardoor Polaris dus niet altijd "poolster" zal blijven.
Door precessie zullen in de loop van deze periode immers verschillende sterren de rol van poolster vervullen. Rond het jaar 4100 is dit een zwakke ster in het sterrenbeeld Cepheus, vervolgens Deneb, een heldere ster in Zwaan. In het jaar 14000 zal Wega, een heldere ster in het sterrenbeeld Lier, de poolster zijn. Daarna duurt het nog ongeveer 12000 jaar voordat de aardbewoners Polaris weer als nachtelijk oriëntatiepunt kunnen gebruiken. 

Algemeen:

Naam: Polaris (Alpha Ursae Minoris)
Sterrenbeeld: Ursa Minor (Kleine Beer) 
Magnitude: 1,98
Afstand: 323 - 433 lichtjaar 
Spectraal type: F7Ib
Massa: 5,4 Mo (Mo = zonmassa)
Radius: 37,5 Ro (Ro = straal van onze zon)
Lichtkracht: 1260 Lo (Lo = lichtkracht van onze zon)
Coördinaten: 
RA: 02h 31m 49,1s 
DEC: +89° 15' 50,8”

(specificaties hierboven enkel voor de hoofdster α UMi Aa of Polaris A van dit drievoudig sterrensysteem)

Polaris, de Poolster, is het helderste sterrensysteem in het sterrenbeeld Kleine Beer.

De Poolster is zo’n 434 lichtjaar van de aarde verwijderd en is duizenden malen helderder (lichtsterker) dan onze Zon.

Bovendien behoort de Poolster tot de Cepheïden, een reeks variabele sterren die in een vaste cyclus helderder en weer zwakker worden. De Poolster dimt met slechts 1/10 van een magnitude over het verloop van 4 dagen, niet erg opvallend dus voor een leek.

De Poolster bestaat uit meerdere sterren. Met een telescoop zie je de heldere hoofdster Polaris A en de wat zwakkere begeleidende ster Polaris B. De Britse astronoom William Herschel ontdekte dit reeds in 1780. De afstand tussen Polaris A en Polaris B is 18 astronomische eenheden (zo’n 385 miljard km). Dat is ongeveer dezelfde afstand als die van de zon tot Uranus.

In 1929 bleek na spectroscopisch onderzoek dat Polaris A zelf ook een dubbelster is, en in 2005 werd de begeleidende ster Polaris Ab, gelegen op een afstand van zo’n 3 miljard km, voor het eerst vereeuwigd door de ruimtetelescoop Hubble (zie foto onderaan).

De eigen foto-opname bovenaan (en eerste hieronder) laat Polaris in een omgeving van gas en stof zien, geïntegreerde fluxnevel of IFN (integrated flux nebula) genoemd.

Geïntegreerde fluxnevels zijn een relatief recent geïdentificeerd astronomisch fenomeen. In tegenstelling tot de typische en bekende gasnevels in het vlak van het Melkwegstelsel, bevinden IFN's zich buiten de hoofdschijf van het Melkwegstelsel.

De term werd bedacht door Steve Mandel, die ze definieerde als "nevels op hoge galactische breedtegraden die niet worden verlicht door één enkele ster (zoals de meeste nevels in het vlak van de Melkweg) maar door de energie van de geïntegreerde flux van alle sterren in de Melkweg. Deze nevelwolken, een belangrijk onderdeel van het interstellaire medium, zijn samengesteld uit stofdeeltjes, waterstof en koolmonoxide en andere elementen." Ze zijn vooral prominent aanwezig in de richting van zowel de noordelijke als de zuidelijke hemelpool.

Hoe waar te nemen?

De Poolster bevindt zich in het sterrenbeeld Kleine Beer (Ursa Minor), meer bepaald in de staart. De Kleine Beer is veel zwakker dan de Grote Beer en kan dus enkel gezien worden onder donkere omstandigheden.

Er bestaat dan ook een handig trucje om de Poolster te vinden. Je gebruikt daarvoor de 2 “laatste” sterren uit de pan van de Grote Beer, Dubhe en Merak. Spring van Merak naar Dubhe en doe dit ongeveer 5 maal opnieuw in één rechte lijn. Zo kom je altijd nagenoeg in de Poolster terecht (zie mapje onderaan, bron Urania)

Opnames:

Foto-opname van Arcturus gerealiseerd met de Takahashi FSQ-106ED refractor en FLI PL16803 CCD-camera van Telescope Live in IC Astronomy Observatory, Oria, Spanje.

Totale belichtingstijd 980 minuten (meer dan 16 uren belicht...)
LRGB 28:25:26:19 subs van 600s met elke kleurenfilter (L,R,G en B).

Processing met AstroPixelProcessor en Photoshop CC met AstroPanel 4.2, Astronomy Tools, Topaz Sharpen AI & Franzis Denoise Projects 3 plug-ins.

© Copyright 2022 Nachthemel.be - All Rights Reserved

Made with ‌

Mobirise